Can, Could, Be able to và Capable đều mang nghĩa là “có thể” nhưng chúng có cách dùng tương đối khác nhau. Bài viết được chia làm 2 phần, vì sự phân biệt giữa chung tuy siêu dài nhưng vô cùng quan trọng đấy nhé!
1. Can và be able to (ở hiện tại)
–> can: Để chỉ một việc gì đó là khả dĩ, có khả năng làm một việc gì đó
E.g: Can you speak French?
(Bạn có nói được tiếng Pháp không?)
– “Be able to” có thể thay thế được cho “can”, nhưng “can” thì thường gặp hơn.
E.g: Are you able to speak French?
(Bạn có nói được tiếng Pháp không?)
* Cách dùng riêng:
– “can” chỉ có hai thể: “can” (hiện tại) và “could” (quá khứ) => Vì vậy đôi khi phải sử dụng “be able to”:
E.g: I can’t sleep recently => SAI vì “recently”(gần đây) là trạng từ chỉ thời gian của thì hiện tại hoàn thành, mà “can” không có ở thì này.
Sửa ĐÚNG: I haven’t been able to sleep recently (Gần đây tôi bị mất ngủ)
– Linh might not be able to come tomorrow.
(Ngày mai có thể Linh không đến được)
=> vì“can” không có thể nguyên mẫu
– “can” dùng để xin phép hoặc cho phép
E.g: “Can I come in?”
(Em có thể vào được không ạ?)
2. Could và be able to (ở quá khứ)
– “Could” là quá khứ của “can”.
E.g: He told me he could play the guitar.
(Anh ấy đã nói với tôi anh ấy có thể chơi guitar)
=>mệnh đề chính chia thì quá khứ đơn giản “told” nên mệnh đề phụ dùng “could”
– “Could” (nghĩa “có lẽ”) dùng để chỉ một việc có lẽ sẽ diễn ra trong “tương lai” nhưng “chưa chắc chắn”:
E.g: The dog is barking. It could be Linh.
(Con chó đang sủa. Hẳn là Linh đến.)
– “could” để chỉ người nào có khả năng làm việc gì đó:
E.g: When Linh was 16, she could run 100 meters in 11 seconds.
(Khi Linh được 16 tuổi, anh ta có thể chạy 100m trong vòng 11 giây).
NHƯNG nếu bạn muốn nói rằng người ta đang tìm cách xoay sở làm một việc gì đó trong một hoàn cảnh “đặc biệt” hoặc “nguy cấp” VÀ việc đó có khả năng xảy ra thì phải sử dụng “was / were able to” (không phải “could”)
E.g: The fire spread through the building very quickly everyone was able to escape.
Ngọn lửa lan khắp toà nhà rất nhanh nhưng mọi người đều tìm cách thoát thân được. (không nói “could escape”)
3. Can và Could:
– “Could” (nghĩa “có lẽ”) mang nghĩa tương lai “khi và chỉ khi” dùng để chỉ một việc có lẽ sẽ diễn ra nhưng “chưa chắc chắn”:
You can see her tomorrow (khả năng có thể gặp được) # You could see him Linh tomorrow (chưa chắc chắn)
– “Could” dùng thay “can” khi:
+ Người nói diễn tả sự mềm mỏng, lễ độ hơn:
E.g: Can I turn in my paper tomorrow? => Could I turn in my paper tomorrow?
(Em có thể nộp bài vào ngày mai được không ạ?)
+ Diễn tả ai đó có khả năng nói chung
E.g: My mother could speak 5 languages
(Mẹ tôi nói được 5 ngoại ngữ)
4. COULD – WAS/WERE ABLE TO
a) Nếu hành động diễn tả một khả năng, một kiến thức, COULD được dùng thường hơn WAS/ WERE ABLE TO.
E.g: He hurt his foot, and he couldn’t play in the match.
b) Nếu câu nói hàm ý một sự thành công trong việc thực hiện hành động (succeeded in doing) thì WAS/ WERE ABLE TOđược sử dụng chứ không phải COULD.
Thường thì chúng ta nói “able” khi miêu tả về thứ hiện tại, và “capable” để nói về tiềm năng tương lai của một người. Tuy nhiên, điểm khác biệt này không phải quy tắc phải.
She’s able to play a song perfectly after hearing it only once.
(cô ấy hiện tại có thể chơi nhạc hay)
She’s capable of becoming a successful musician.
(cô ấy có khả năng trở thành nhà soạn nhạc thành công trong tương lai)
Đối ngược với able là unable, và ngược của capable là incapable.
The disease made him unable to move without pain.
The treatments are incapable of curing the disease.
LƯU Ý:
Chúng ta nói able to, nhưng capable of:
The martial artist is able to break a concrete block with his bare hands.
Good thing he’s very calm – I don’t think he’s capable of violence.